Faizlerin yükselmesi tüketici alışkanlıklarını ciddi ölçüde değiştirmezken, markaların yatırım ve stok maliyetlerinin artmasına neden olmuştur.
Büyük beklentilerin ardından Lineapelle Milano Eylül 2024 fuarı kapılarını hayal kırıklıkları ile kapattı. Dünya deri sektörünün nabzının en net hissedildiği fuar olan Lineapelle Milano bu defa karamsarlık bıraktı gerisinde.
Aslına bakılırsa sektör sonbahar ve hemen ardından gelecek kış siparişlerine adım adım ilerlerken işlerin istenilen oranda hızlı olmayışı üreticilerin orta ve uzun vadeli tüm planlarını değiştirdi.
Türk dericiliği pandemi sürecinde tedarik zincirinin diğer rakiplere oranla daha az aksaması sebebiyle güç kaybetmeden hatta güç kazanarak devam edebildi. Bölge ülkelerde yaşanan iç karışıklıklar, savaşlar, göç dalgaları ve daha nice bölgesel sorun fırsata çevrilecek derecede iyi yönetildi.
Geldiğimiz noktada krizlerin fırsata çevrilme süreci ya da var olanı koruyabilme eylemi her nedense bir türlü hayata geçirilemiyordu. Hal böyle olunca bu konu hakkında paylaşım yapmak istedik ve şu an ki durumunun netleştirilmesi için alınabilecek aksiyonların neler olduğunu sizlerle paylaşmak istedik.
- Bölgesel krizler
- Pandemi sonrası aşırı stoklama
- Faizlerin yükselmesi
- Küresel Krizler
BÖLGESEL KRİZLER
Dünya deri sektöründe yaşanan yavaşlama eğilimi 2022 sonrasında kendisini hızla belli etti ve 2023-2024 yıllarında devam eden bir yavaşlama gösterdi. Birlikte son yıllarda yaşadığımız bölgesel krizleri ve ne ölçekte etkilendiğimizi inceleyelim istiyorum. Sonrasında güncel sorunun ne olduğunu birlikte keşfedelim.
- Rusya Uçak krizi (2015)
Türk hava sahasında düşürülen Rus uçağı kısa süreli ticaretin yavaşlamasına hatta durmasına sebep olsa da Türk ve Dünya deri sektörünün tamamını yavaşlatacak bir iklim yaratmamıştır. Bu süreçte doğrudan pazarı Rusya olan ve özellikle Kürk konfeksiyonu yapan firmalar belirli derecelerde zarar görürken sektörün tamamına etki etmemiştir.
- Çin – Amerika, Trump Ek Gümrük Vergisi (2018)
Çin Dünyanın üretim merkezi halini almışken Çin’in büyümesini bir şekilde yavaşlatabilmek için Trump yönetimi kapsamlı ek gümrük vergisi getirdi Çin mallarına. Aslına bakılırsa çok ciddi bir reaksiyondu bu ek gümrük vergileri. Deri Konfeksiyondaki var olan %6 lık gümrük vergisi %25 lik bir artış ile %31’e çıkarılmıştı.
Daha net anlaşılması için 100 $ a satılan bir deri ceket 106 $’a Amerika Gümrüğünden çekilirken yeni vergilerle 131 $’a çekilebiliyordu.
Bu Çinli üreticilerin iç pazara dönmelerine neden oldu, artık ucuz işgücü ile ihracat yapabilmek kısıtlı hale gelmişti. Çin deki ihracatçı firmalar çok ciddi zarar görmüş ve kocaman bir Amerika pazarını kaybetme eşiğine gelmişlerdi.
Bu kapsamda Amerikan markaları Çin’den çıkmaya karar verdiler ve birçoğu Vietnam, Endonezya, Hindistan, Balkan ülkeleri ve Türkiye ye geldi. Böylelikle Çin ‘de yaşanan bu ek vergilenme diğer ülkelerin üretimlerinin artmasına olanak tanıdı.
- Kovid-19 Pandemisi (2019-2021)
Pandemi süreci bazı ülkelerde çok sıkı tedbirlerle ilerlerken, gelişmekte olan ülkelerde bu süreç kontrollü fakat daha esnek olarak devam etti. İş yerleri kapanmadı, üretim ve istihdam büyük ölçüde devam etti. Böylelikle pandemi süreci bu ülke üretimlerinde bir kapanma değil bir fırsat yarattı.
- Süveyş Kanalı Kazası (2021)
Süveyş kanalındaki Evergreen isimli konteynır gemisinin koca bir kanalı uzun zaman kapatması Dünya ticaretinde, lojistik ve tedarik zincirlerinde çok ciddi bir karmaşa yarattı.Tedarik zincirinde yaşanan bu 1 ay ve üzerindeki sarkmalar üreticilerin tüm planlarını alt üst etti, konteynır kıtlığına sebep oldu, üretim hammaddelerinin artması bazı ürünlerin fiyatlarının artışına sebep oldu.
Böyle bir iklimde Dünyadaki deri üreticileri belirli oranda artan lojistik ve kimya giderlerini daha yüksek oranda markalara fatura edebildiler.
- Arap Baharı (2021)
Her ne kadar Arap baharı ciddi insanlık suçlarına sebep olsa da Dünya deri ticaretine ciddi bir etkisi olmamıştır. Özellikle bölge ülkelerinde Deri Üretimi ve Deri Konfeksiyon ticareti zayıf olduğu için ciddi bir etki alanı oluşturmamıştır.
- Ukrayna-Rusya savaşı (2021-2024)
En ciddi etkilerden birinin Ukrayna –Rusya savaşı oluşturmuştur diyebiliriz. Her ne kadar sınır komşularının kendi aralarındaki savaş gibi görünse de etkileri daha ağır olmuştur.
- Avrupa üzerinde enerjiye bağlı üretim maliyetlerinin artışı,
- Bölge coğrafyasındaki tüm zincir markaların ve lüks grup markalarının kapanması,
- Savaş sebebiyle Rus turistlerin Dünya üzerindeki hareketlerinin kısıtlanması ve tüketim alışkanlığı yüksek olan Rusların yeterince alışveriş yapamaması gibi süreçlere yol açmıştır ve hala da etkileri devam etmektedir.
- İç savaşlar (2015-2024)
Asya, Afrika ve Orta doğudaki iç karışıklıklar devam etmektedir fakat bölge bazlı bu karışıklar da Dünya ticaretine etki edememiştir. Bazı hammaddelerin tedarik süreçlerinin aksaması ya da durması bölgesel bir etki oluşturmuştur.
- İsrail –Filistin, İsrail bölge ülke savaşları (2024)
Her ne kadar savaşlar kelebek etkisiyle bir başka coğrafyadaki başka Pazar üzerinde bir etki oluştursa da Dünya genelinde büyük ölçekli bir etki oluşturamamıştır.
PANDEMİ SONRASI AŞIRI STOKLAMA
Kovid-19 pandemisi etkisini yitirirken insanlar evlerden çıkıyor, işlerine yeniden gidebilecekleri döneme başlamışlardır. Pandemide evde geçen sosyal yapı sonrası insanların yeniden alış veriş yapabilme dönemi başlamıştır. Fakat eksik olan şudur ki alış veriş yapılacak mağazalarda hem ürün yoktur ya da var olan ürünler 2-3 sene öncesinin modası geçmiş ürünleridir veya var olan kısıtlı modası geçen ürünlerde çok kısa sürede bitecektir.
Böyle bir iklimde Dünya markaları stoklarını genişletme kararı almışladır, artık önlerinde onları bekleyen tüketiciler vardır ve herkes para harcama eğilimine hızlıca geri dönecektir.
Faizlerinde düşük olması sebebiyle tüm bu markalar aşırı derecede stok yapabilecekleri bir üretim yaptırmışlardı üreticilere. 2021-2022 yıllarında pandemi öncesi yıllara göre 2 hatta 3 kat fazla talep olmuştur. Fakat fazla yapılan bu üretim pandemi sonrasındaki yıllarda hızla eritilememiştir ve depolarda aşırı bir doluluk oluşturmuştur, sonraki sezon siparişlerinin es geçilmesine ya da hiç yapılmamasına sebep olmuştur.
FAİZLERİN YÜKSELMESİ
Faizlerin yükselmesi tüketici alışkanlıklarını ciddi ölçüde değiştirmezken, markaların yatırım ve stok maliyetlerinin artmasına neden olmuştur. Bunu bir örnekle size açıklamam gerekirse;
Bir gömlek markası düşünelim.
1000 beyaz gömlek ürettirecek ve tanesi 10 $ dan yapacak bu üretimi.
10.000 $ bir yatırım maliyeti olacak.
Tanesini 40 $ dan satacak ve 40.000 $ bir ciro yaratacak.
Bir deri ceket markası düşünelim.
1000 deri ceket ürettirecek ve tanesi 200 $ dan yapacak bu üretimi.
200.000 $ lık bir yatırım maliyeti olacak.
Tanesini 800 $ dan satacak ve 800.000 $ bir ciro yaratacak.
Markalar önceleri yüksek katma değerli üretimleri yaparken finansman sıkıntısı yaşamıyorlardı ve banka kredisiyle süreçlerini kolayca ilerletebiliyorlardı. Geldiğimiz noktada yüksek faizler bu finansmana erişimi kısıtlamıştır ve hem risk hem de çok yüksek stok maliyeti oluşturmuştur.
Dünya markaları bu sürece böyle bakmaktadır ve faizlerin yüksekliğinden doğrudan etkilenmektedirler.
Pandemi sonrası aşırı stoklamanın da etkisiyle birleşen bu fiyatlandırmalar yeni üretimlerin miktarlarını radikal ölçüde azaltmıştır.
KÜRESEL KRİZLER
Küresel krizler Dünya Deri sektörünün tamamını benzer zamanlarda etkisi altına alan krizlerdir. Şu anda Dünya Deri Sektöründe yaşanılan durum Tüketicinin tüketim eğiliminden çıkarak birikimlerini sabit tutabilme veya birikimlerini arttırabilme eğilimine geçmesidir.
Büyük pazarlardan olan Avrupalı ve Amerikalı tüketiciler var olanla yetinme, mecburi harcamalar dışında kalan harcamalarını azaltma kararı almışlardır.
İnsanlar artık ihtiyaç olmadıkça ikinci üçüncü derici ceketi, yeni bir çift ayakkabıyı veya çantayı alırken çok daha fazla hesap yapar olmuşlardır.
Bizler için küçük bir kelime olan Tüketici eğilimlerindeki değişim, büyük bölgesel krizlerin yaratamadığı ekonomik yavaşlamayı getirmiştir. Bu aşamada, firmalar her ne kadar dinamik, esnek ve hızlı hareket ve karar kabiliyetlerine sahip olsalar bile ciddi bir yavaşlama dalgasına girmiş olacaklardır.
